Fizyoterapide PRP Tedavisi

Modern rehabilitasyon süreçlerinde, iyileşme süresini kısaltmak, doku onarımını desteklemek ve tedaviye dirençli hastalarda daha iyi sonuçlar almak amacıyla rejeneratif tıp uygulamaları gün geçtikçe önem kazanmaktadır. Bu alandaki en dikkat çekici yöntemlerden biri olan Platelet Rich Plasma (PRP) tedavisi, yüksek konsantrasyonda büyüme faktörleri içeren hastanın kendi kanından hazırlanan bir otolog biyolojik üründür.

PRP, fizyoterapide sıklıkla karşılaşılan kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarının tedavisinde, ağrının azaltılması, doku rejenerasyonunun hızlandırılması ve egzersiz programlarının etkinliğinin artırılması amacıyla yaygın şekilde kullanılmaktadır.

Etki Mekanizması

PRP, hastanın kendi venöz kanının santrifüj edilerek trombositten zengin plazmasının ayrılmasıyla elde edilir. Normal plazmaya göre 3-8 kat daha fazla trombosit içeren bu biyolojik ürün, dokuya enjekte edildiğinde doğal iyileşme sürecini uyarır.

PRP, içerdiği büyüme faktörleri ve sitokinler sayesinde doku iyileşmesini tetikler.

A. PDGF (Platelet-Derived Growth Factor): Hücre proliferasyonunu ve anjiyogenezi artırır.

B. TGF-β (Transforming Growth Factor-beta): Kollajen sentezini uyarır, inflamasyonu modüle eder.

C. VEGF (Vascular Endothelial Growth Factor): Yeni damar oluşumunu destekler.

D. IGF (Insulin-like Growth Factor): Hücre büyümesi ve rejenerasyonu sağlar.

Bu biyokimyasal aktivasyon, dokusal onarımı hızlandırarak fizyoterapi sürecine sinerjik bir katkı sağlar.

PRP Tedavisinin Fizyoterapiye Katkıları

1. Doku Onarımını Destekleyerek Rehabilitasyonu Hızlandırır : Fizyoterapi sürecinde hedeflenen doku iyileşmesi, PRP ile biyolojik olarak desteklenebilir. Özellikle tendon, ligament ve kas hasarlarında PRP’nin uygulandığı alanlarda fibroblast aktivitesi, kollajen sentezi ve anjiyogenez hızlandığı için, fizyoterapi protokolleriyle birlikte daha kısa sürede işlevsel iyileşme sağlanabilir.

2. Ağrı Azaltıcı Etki ile Egzersiz Uyumu Artar : PRP’nin inflamasyonu baskılayıcı ve analjezik etkileri sayesinde hastalar, fizyoterapi sürecinde daha az ağrı ile karşılaşır. Bu durum, egzersiz protokollerine daha iyi katılım ve daha yüksek tedavi uyumu ile sonuçlanır. Özellikle tendinopatilerde bu durum bariz şekilde görülmektedir.

Uygulandığı Bölgeler

A. Tendinopatiler (Aşil, rotator manşet, lateral epikondilit)

B. Eklem Dejenerasyonları (Osteoartrit)

C. Kas Yırtıkları ve Yaralanmaları

D. Ligament Yaralanmaları (Özellikle ayak bileği ve diz)

Klinik Kanıtlar ve Çalışmalar

1. Mishra et al. (2014): Tendinopatiler üzerine yapılan sistematik derleme, PRP uygulamalarının ağrı kontrolünde ve fonksiyonel sonuçlarda plaseboya üstün olduğunu göstermiştir.

2. Laudy et al. (2015): Lateral epikondilit tedavisinde PRP’nin, kortikosteroid enjeksiyonuna kıyasla uzun vadeli daha etkili olduğunu ortaya koymuştur.

3. Filardo et al. (2012): Diz osteoartritinde PRP uygulamasının, egzersizle kombine edildiğinde fonksiyonel kazanımı artırdığı vurgulanmıştır.

4. 2020 yılında American Journal of Sports Medicine’da yayımlanan bir çalışmada, aşil tendinopatili hastalarda PRP + fizyoterapi kombinasyonunun, yalnızca fizyoterapi uygulamasına kıyasla daha hızlı fonksiyonel iyileşme sağladığı gösterilmiştir.

5. PRP uygulanan osteoartritli hastaların, fiziksel egzersizlere daha az ağrı ile katılım sağladığı ve uzun dönemde daha iyi eklem hareket açıklığı elde ettiği belirlenmiştir.

Sonuç

PRP tedavisi, fizyoterapi uygulamalarına biyolojik temelli, rejeneratif bir destek sunarak iyileşme sürecini hızlandırmakta ve tedaviye dirençli kas-iskelet sistemi patolojilerinde anlamlı katkılar sağlamaktadır. Doku iyileşmesini artırıcı etkisi sayesinde egzersiz ve manuel terapi gibi uygulamaların etkinliği artmakta, hastaların fonksiyonel düzeyleri daha kısa sürede iyileşmektedir. Ancak PRP uygulamalarının etkinliğini artırmak için, fizyoterapistler ve hekimler arasında multidisipliner bir iş birliği, uygun hasta seçimi ve bilimsel kanıta dayalı protokollerin uygulanması büyük önem taşımaktadır.

Kaynak

1. Mishra, A., Harmon, K., Woodall, J., & Vieira, A. (2014). Platelet-rich plasma: current clinical and scientific evidence. Orthopedic Journal of Sports Medicine

2. Laudy, A. B., Bakker, E. W., Rekers, M., & Moen, M. H. (2015). Efficacy of platelet-rich plasma injections in tendinopathy: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled clinical trials. British Journal of Sports Medicine

3. Filardo, G., Kon, E., Di Martino, A., Di Matteo, B., Merli, M. L., & Marcacci, M. (2012). Platelet-rich plasma intra-articular knee injections for the treatment of degenerative cartilage lesions and osteoarthritis. Knee Surgery, Sports Traumatology, Arthroscopy

4. Fitzpatrick, J., Bulsara, M., & Zheng, M. H. (2017). The effectiveness of platelet-rich plasma in the treatment of tendinopathy: a meta-analysis of randomized controlled clinical trials. American Journal of Sports Medicine

5. Cole, B. J., Seroyer, S. T., Filardo, G., & Fortier, L. A. (2016). Platelet-rich plasma: where are we now and where are we going?

6. Kaux, J. F., Le Goff, C., Seidel, L., & Crielaard, J. M. (2015). Current opinions on tendinopathy: an update. Open Access Journal of Sports Medicine